نخاع یک ستون متشکل از رشته سلولهای عصبی است که درون یک لوله استخوانی به نام ستون فقرات جای دارد. به هردلیل که حفره ستون فقرات تنگ شود نخاع می تواند تحت فشار قرار بگیرد. وقتی که این تنگی در ستون مهره گردن ایجاد شود به آن تنگی کانال نخاع گردنی (Cervical spinal stenosis) می گویند. اگر شما هم از مشکلات ناحیه گردن و تنگی کانال گردن رنج می برید با ما در این مقاله همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را در این زمینه دریافت کنید.
تنگی کانال نخاعی گردن
آناتومی کاربردی
ستون فقرات گردنی از روی هم قرار گرفتن هفت مهره اصلی تشکیل شده است و یک حلقه استخوانی به پشت آن متصل گردیده است. بین مهره های بالایی و پایینی دیسک گردن قرار دارد . دیسک بین مهره ها موجب حرکت مهره ها بر روی هم شده و نقش آن جذب شوک هایی است که ممکن است به ستون مهره ها وارد شود.
دیسک بین مهره ای از دو قسمت مرکزی و محیطی تشکیل شده است:
مهره مرکزی که حالت رباط دارد با نام نوکلئوس است و نقش جذب این شوک ها را دارد.
مهره محیطی که دورادور مهره مرکزی را فراگرفته و حالت ژلاتینی دارد و آن را به نام آن و لوس میشناسند در واقع از نوکلئون حمایت میکند.
علت تنگی کانال نخاعی گردنی
به عارضه تنگی حفره ستون فقرات در حالتی که چند مشکل خاص برای کارکردهای نخاع ایجاد کند میلوپپاتی (Meyelopaty) نیز میگویند.
علائم تنگی کانال نخاع گردنی میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شده باشد که در زیر به آن اشاره میکنیم:
- تنگی مادرزادی
بیمارانی که از بدو تولد دچار تنگی کانال ناحیه نخاع گردنی هستند با بالارفتن سن آسیبهای جدیتر و حادتری را متحمل میشوند. با بالارفتن سن استخوانها درون حفره رشد کرده و موجب تنگتر شدن فضای درون حفره ستون فقرات میشود.
- دژنرسانس
به معنای تخریب در بافت و یکی از شایعترین علل تنگی کانال نخاع گردنی است.
به دو دلیل این بافتها دچار تخریب میشوند اولین دلیل آن استرسهای مکرر در طول زندگی است و دلیل در صورت ضربه شدید به این ناحیه ایجاد میشود.
روند تخریب دیسک به این شکل است که دیسکهای مهرهای رفتهرفته براثر زمان آب خود را ازدستداده، کوچک و کمارتفاع میشوند و قابلیت ارتجاعی آنها نیز از بین میرود.
همچنین استخوانهای اضافی در حلقه استخوانی شروع به رشد میکنند و فضای درونی آن تنگ میشود. رباطهای اطراف مهره نیز بهتدریج ضخیمتر شده و با برآمده شدن در ناحیه درون کانال نخاعی مدام موجب تنگتر شدن فضای داخل آن میگردد.
- ناپایداری ستون مهره
این عارضه به دلیل ضربه شدید در ناحیه مهره گردنی، کشیدگی و پارگی رباطهای اطراف مهره ایجاد میشوند. در نتیجه مهرهها بهراحتی و ترتیب خودشان در کنار یکدیگر قرار نمیگیرند و سر جای خود پایدار نمیمانند.
عواملی مانند روماتیسم مفصلی نیزمی تواند دلیل جابهجایی و عدم پایداری در مهره هر ی گردن شود. این ناپایداری و حرکت مهرهها در طول زمان میتواند باعث تنگی کانال نخاعی شود.
- هرنی دیسک
هرنی که به آن فتق دیسک نیز گفته میشود. میتواند به دلیل پارگی حلقه اطراف دیسک باعث بیرونزدگی قسمت ژلاتینی در قسمت پشت گردن شود. این عارضه به دلیل پارگی و جابهجایی بهتدریج دارای بروز علائم تنگی کانال نخاع میشود.
علائم تنگی نخاع گردنی
تنگی کانال نخاعی عموما به تدریج و در طول زمان اتفاق و با بالارفتن سن اتفاق میافتد بخصوص در موارد دژنرسانس. اما در هرنی دیسک علائم بهصورت ناگهانی ظهور پیدا میکنند.
اما علائم تنگی کانال نخاع گردن در مجموع با درد در ناحیه گردن و یا عمد تا علائم عصبی که در اثر فشار نخاع به ریشههای عصبی که از نخاع خارج شده است، ایجاد میشود.
تشخیص تنگی کانال نخاع گردنی
انجام آزمایشها مختلف و روشهای تصویربرداری از نخاع شامل رادیوگرافی، سیتیاسکن و ام آرای و همچنین از طریق روش الکترومیوگرافی میتواند بنه تشخیص پزشک از تنگی کانال نخاع گردنی کمک کند.
درمان تنگی کانال نخاع گردنی
در زمانی که شدت علائم در بیمار همراه با درد و اختلال حرکتی باشد پزشک پیشنهاد عمل جراحی را به بیمار میدهد. در غیر این صورت در ابتدا راهحلهای درمانی بهصورت غیر جراحی انجام میشوند.
مهمترین اقدامات درمانی غیر جراحی عبارتاند از:
- استفاده از گردنبند طبی بهمنظور حرکت کمتر سر و در طول مدت سه ماه
- استراحتهای طولانی بهمنظور محدودکردن حرکت اندامهای فوقانی بهخصوص گردن.
- تحریک الکتریکی ناحیه گردن از طریق فیزیوتراپی
- تزریق کورتیکواستروئید به ناحیه نخاع گردنی بهمنظور کاهش التهاب در این نواحی و کاهش فشار بر روی آن.
فیلم واقعی از جراحی تنگی کانال نخاعی گردن
اگر جراحی به خصوص در ناحیه تنگی کانال نخاعی گردن به تعویق بیافتد ممکن است اثرات نامطلوبی همچون عدم توانایی کنترل ادرار را در پی خواهد داشت. تماشای این ویدئو از دکتر تولایی بهترین متخصص ستون فقرات را از دست ندهید.
انواع جراحی های تنگی کانال نخاع گردنی
معمولترین روشهای جراحی برای رفع تنگی کانال نخاع گردنی عبارتاند از:
- لا مینکتومی
لامیناها به آن تیغه استخوانی که پشت حلقه استخوانی مهره قرار دارد، گفته میشود. لامیناها در واقع یک پوشش استخوانی را در ناحیه نخاع ایجاد کرده و آن را حمایت میکند. این عمل بهمنظور برداشتن لامینا است که اثرات آن برداشته شدن فشار در ناحیه نخاع گردنی میباشد.
- دیسککتومی قدامی و فیوژن
در این روش دیسک ایجاد شده بین مهرههایی که درگیر شدهاند، برداشته میشود و بهجای آن تکه استخوانی که از ناحیه لگن برداشته شده است به آن پیوند داده میشود. با این ترتیب دو مهره از هم فاصله میگیرند و سپس جوشخورده و در سر جای خود قرار میگیرند و باعث کاهش فشار بر روی ناحیه نخاع میشود.
- کورپکتومی و گرافت استرات
جراح در این روش جسم مهره چند مهره مجاور نخاع را بیرون کشیده و فضای خالی ایجاد میکند تا با پیوند استخوانی که از محل دیگر برداشته شده جایگزین شود و از پیچ و پلاک برای بیحرکت نگهداشتن مهرهها و گرافت استفاده میشود. از این روش درمان برای رفع تنکی شدید کانال استفاده میشود.
سخن پایانی:
تنگی کانال نخاعی یکی از مشکلاتی است که در نواحی گردن یا ستون فقرات می تواند منجر به مشکلات دیگر در بدن شود و بیمار را از زندگی روزمره و انجام کارهای عادی خود عاجز کند. بهترین راه پیشگیری است اما اگر به بیماری مبتلا شدید فورا باید پیگیری های لازم را انجام دهید. به تعویق انداختن روند درمانی می تواند منجر به این شود که علائم بیماری تشدید یافته و نیاز به جراحی های سنگین تری پیدا کنید. دکتر تولایی فوق تخصص جراحی ستون فقرات به صورت آنلاین و حضوری بیماران را مشاوره و ویزیت می کنند. برای ویزیت آنلاین دکتر تولایی می توانید از لینک مربوطه استفاده کنید.
آیا با جراحی باز در ناحیه کمر و کار گذاشتن پلاتین در بیش از دو مهره، بعد از گذشت زمان این عمل باعث چسبندگی مهره ها نمی گردد و در صورت چسبندگی چه عوارض و یا درمان مجددی دارد
امکان بروز وجود دارد؛ هرچند کم است، در صورت علامتدار شدن بیمار و اثبات اینکه شکایتهای بیمار مربوط به این عارضه است، در صورت عدم پاسخ دهی به سایر درمانها، نیازمند جراحی مجدد است
آیا در خانم ۷۷ ساله با سابقه ی TIA و ارتروز شدید , که علائم تنگی کانال نخاعی دارد ( در مهره های گردن) شانس موفقیت برای جراحی وجود دارد؟
سلام ، بله؛ البته جراحی در این سن بسته به علایم ، از پشت گردن بهتر است